Göstergeler

   İnsanlar iletişim kurarken, iki araç kullanırlar: Dil ve dil dışı araçlar.

   Gösterge ise herhangi bir işaret ile onun taşıdığı anlamın oluşturduğu bütündür. Sokakta yürüyen insanların başkalarından hareketle öfke, telaş, korku ya da rahatlık gibi haller gözlemlenebilir.

   Başka bir deyişle gösterge, başka bir şeyin yerini alabilecek her türlü nesne, varlık ya da olguya verilen addır. Başka bir deyişle bir A göstergesi bir B göstergesini temsil eder ya da onun yerine geçer. Bu temsil etme bir iletişim amacı içerebilir, içermeyebilir. Bu ayrım göstergelere ilk yardımı oluşturur.

BELİRTİ

   Bir evin penceresinden dumanların çıkması, itfaiyecilerin evin etrafında sağa sola koşturmaları bir şeyin, evin yandığının göstergesidir.

   Kısaca belirti doğal, istem dışı ya da amacı olmayan bir olgudur. Örn. duman bu üç özelliğe sahiptir. Ama yine de bize algılanması hemen mümkün görünmeyen bir başka olgu ya da olay hakkında bir şeyler anlatır. Ancak onu yorumlamayı bilene bir şeyler anlatan doğal göstergedir

   Havada, kara bulutların yoğunlaşması yağmur yağacağının işaretidir. - Belirteç yani belirti.
   Bu belirteçler doğal, amaçsız, nedenlidir.

BELİRTKE

   Dil dışı göstergelerin bir kısmını ise insanlar üretir. Örn. trafik levhaları. İnsanlar belli bir amaç için trafik levhalarını ve ışıkları üretmişlerdir. Belirtinin aksine belirtkeler bir iletişim kurma, bir ileti aktarma ya da bilgi verme amacı taşırlar. Bulutun yağmur yağdığını bildirme amacı yoktur ama bu doğal belirti plaj güvenlik sorumlusunun plaja bir kırmızı bayrak çekmek bilgi vermek amacıyla üretilmiş yapay bir göstergedir, belirkedir.

   Trafik levhalarını da belirtkeler içerisinde sayabiliriz. Çünkü o levhalar bilinçli dikilmiştir. Bir bilgilendirme amacı taşırlar. Görsel ile gösterilen arasında ilişki kurulabilir. Trafik işaretlerindeki görsel ögeler gibi.

GÖSTERGELER VE SİMGE

   Anlamı toplumdan topluma, kültürden kültüre değişen dil dışı göstergelerdir. Benzerlik ve uzlaşma ilişkisi içerisinde soyut ve sayılamayan tek bir göstergelere göndermede bulunan görsel bir biçimdir. Bir çocuğun sadece zaman geçirmek amacıyla çizdiği güvercin resmi bir görsel göstergedir. Ama aynı güvercin bir BM bürosunun duvarına çizilse bu bir simgedir. Barışı temsil eder. Terazinin adaleti, kalbin aşkı, kum saatinin ise zamanı temsil etmesi gibi...

İKON

   Bazı göstergeler ise gösterdiği varlığın kendisi olabilmektedir. Bu tür göstergelere ''ikon'' denir. Örn. portreler, ikonlarda gösteren ile gösterilen arasında gerçek benzerlik vardır. Örn. Mona Lisa port.

GÖSTERGELERİN BİRBİRİNE RAKİP KULLANIMLARI

   Bilinen tüm iletişim dizgeleri çok az bir durumda tek bir göstergeden faydalanırlar. Genellikle aynı anda aynı görsel iletişim ediminde bir çok göstergeye rastlamak olasıdır. Örneğin döner sözcüğü görsel bir göstergedir. Dilin seslerini kullanmıştır. Aşçının ve döner tabağının resmi ise ''görsel gösterge''dir. Tabaktan çıkan duman sıcağın belirtisidir. Resmin bütünü ise döner yapan lokantayı temsil eden bir belirtkedir.

   Bu örnekte olduğu gibi dil dışı göstergeler ses ögesi barındırmazlar. İnsanlar bazen dil göstergeleriyle yetinmeyip görsel göstergelerden de faydalanırlar. Bunlara göstergelerin birbirine rakip kullanımı denir.

*Yazmış olduğum yazı tarafıma aittir. İzinsiz kullanımı durumunda yasal işlem başlatılacaktır.