Biraz Bilgi: ''Dil Bilimi ve Iletisim''

   Roman Jacobson'a göre yazılı ve sözlü bir dilsel iletişimin gerçekleşmesi için altı temel ögeye ihtiyaç vardır.
 
   Bir konuşmacı yani verici iletiyi alıcıya bir kanal ve kodlama ile gönderir. Göndergeyi işaret eder. Bu noktada dilde gerçeklik duygusu ön plana çıkmaktadır. Yani iletide geçen ögelerin gerçek dünyadaki karşılıklar üzerine hem verici hem de alıcının anlaşılması gerekmektedir.

   Gönderge, somut gerçeklik demektir.

   Jacobson'un olması gerek dediği ögeler şunlardır: konuşucu, ileti, alıcı, gönderge, kanal ve kod.

   Örnek verecek olursak:

  '' Konuşucu - Ali
   Gönderge - İşsizliğin artması
   İleti - Bir saptama
   Kanal - Ses dalgaları
   Kod - Türkçe
   Alıcı- Özgür ''

  Dilsel İletişimin Temel Ögeleri

  Konuşucu ya da Yazar
  
  Konuşucu, iletiyi (metni) sözle ifade eden, yazan, kelime alan kişidir. İletinin sorumluluğunu üstlenir. Kendisi ''ben'' ya da ''biz'' ile gösterilir. ''Ben'' her zaman kişi özelliğindedir. Öznelliği değişik biçimlerde ortaya koyar.

   Bir metinde birden fazla kişi söz aldığında birbirinden farklı konuşuculardan söz edilir. (roman, öykü, masal, tiyatro)

   Günlük konuşmalarda konuşucular ya fiil çekim ekleri (-yorum, -dim, -eceğim vs.) ya da iyelik ekleriyle kendilerini birer kişisel özne olarak ortaya koyarlar.

   Kimi okullar edebi metinlerdeki yazar ile anlatıcıyı karıştırırlar. Yazar ve okur gerçek kişidir. Oysa anlatıcı yazarın yarattığı kurmaca bir kişiliktir. Kimi zaman bir roman kahramanı olarak yazar tarafından öyküyü anlatmak için görevlendirilmiştir.

   Anlatıcı ya da Okur

   Alıcı, konuşucunun kodladığı iletiyi alıp kodunu çözen kişidir. ''Sen'' ya da ''siz'' ile ifade edilir. Her zaman bir kişiyi gösterir. Ama konuşucunun dışında bir kişi olduğu için öznel değildir. Her alıcı örtük de olsa bir konuşucuyu varsayar. Bir sözcede ''sen'' ya da ''siz'' varsa orada ''ben'' örtük de olsa mutlaka olur. Yani kendi kendine gerçekleşmez.

   Gönderge

   Kendisinden söz edilen nesne, kişi ya da kavramdır. Her zaman üçüncü tekil kişi iyelik ekleri ile ifade edilir. Gönderge, konuşucu ve alıcının aksine her zaman bir kişiyi göstermez. Hiçbir zaman öznel olamaz.

   İki tür gönderge vardır. Birincisi, sözlü iletişimi belirleyen bu iletişim esnasında var olan uzamı, zamanı, nesneleri, varlıkları kapsayan durumsal göndergedir. İkincisi ise, metinsel (bağlamsal) gönderge yazılı ya da sözlü iletişim sırasında var olmayan yerleri, nesneleri, varlıkları içerir.

   Sözlü - Birinci tip gönderge
   Yazılı - İkinci tip gönderge

   Yazılı İleti

   Bir sözce ya da metindir. Öncelikle ait olduğu türün yasalarına uyar. Biçemin kendi gösterdiği bir yerdir. Tiyatroda metin sözlü bir ileti olur.

   Kanal

   Metnin, iletinin kullanıldığı somut araçtır. Bu bir kitap ya da gazete sayfası, bir kağıt hatta üzerine cümle kazınmış bir taş, bilgisayar ekranı, CD, video, bant olabilir. Sözlü iletişimde somut araç ses dalgalarıdır.

   Kod

   İletinin üretildiği dile kod denir. Bu her şeyden önce anlaşma için gerekli konuşucuyla, alıcıda ortak olan dilsel koddur. Konuşucu bu kodla iletisini oluşturur. Alıcı aynı kodu paylaşıyorsa iletiyi çözer, iletişimin bu iki ögesi aynı kodu paylaşmıyorsa iletişim gerçekleşmez.

*Yazmış olduğum yazı tarafıma aittir. İzinsiz kullanılması durumunda yasal işlem başlatılır.